Những thông tin quan trọng khi mang thai 3 tháng đầu mà mẹ bầu cần biết!

Mang thai trong 3 tháng đầu tiên là giai đoạn quan trọng nhất đối với sự phát triển của thai nhi và sức khỏe của mẹ. Cùng tìm hiểu những thay đổi trong cơ thể người mẹ, sự phát triển của thai nhi, những triệu chứng thường gặp, và các lưu ý quan trọng cho phụ nữ mang thai trong 3 tháng đầu. 

Sự phát triển của thai nhi trong 3 tháng đầu 

Tam cá nguyệt đầu tiên kéo dài từ tuần thứ 1 đến tuần thứ 13 của thai kỳ. Đây là thời gian quan trọng, vì trong giai đoạn này, phôi thai phát triển thành thai nhi và hình thành các cơ quan chính. Dưới đây là các mốc phát triển chính của thai nhi trong giai đoạn này:

• Tuần 1-4: Sau khi thụ tinh, trứng đã thụ tinh di chuyển từ ống dẫn trứng vào tử cung và làm tổ trong niêm mạc tử cung. Phôi bắt đầu phát triển và hình thành một túi phôi. Các tế bào phôi phân chia nhanh chóng, dây rốn bắt đầu phát triển để cung cấp dinh dưỡng cho phôi. 

• Tuần 5-8: Đây là giai đoạn mà các cơ quan quan trọng của thai nhi bắt đầu hình thành. Tim của thai nhi bắt đầu đập vào khoảng tuần thứ 5 hoặc 6. Đến tuần thứ 7, bộ não và tủy sống đã có dấu hiệu phát triển. Các chi, mắt, tai, và các cơ quan nội tạng khác cũng dần hình thành. 

• Tuần 9-13: Trong giai đoạn này, phôi chính thức được gọi là thai nhi và tiếp tục phát triển với tốc độ nhanh chóng. Các cơ quan đã hình thành tiếp tục phát triển, ngón tay và ngón chân rõ ràng hơn, thai nhi có thể bắt đầu di chuyển nhẹ nhàng. Bộ phận sinh dục của thai nhi cũng bắt đầu phát triển. 

Các triệu chứng phổ biến của phụ nữ mang thai 3 tháng đầu 

3 tháng đầu thai kỳ là thời điểm mà nhiều phụ nữ bắt đầu nhận thấy các triệu chứng thay đổi trong cơ thể. Những thay đổi này phần lớn là do hormone thai kỳ và ảnh hưởng của việc mang thai đến cơ thể. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến: 

• Buồn nôn và nôn (Nghén): Một trong những triệu chứng phổ biến nhất trong 3 tháng đầu là cảm giác buồn nôn, đặc biệt là vào buổi sáng. Nguyên nhân của buồn nôn là do hormone hCG (human chorionic gonadotropin) và estrogen tăng cao. 

• Mệt mỏi: Nhiều phụ nữ cảm thấy mệt mỏi và buồn ngủ nhiều hơn do cơ thể đang hoạt động mạnh mẽ để hỗ trợ sự phát triển của thai nhi. 

• Cảm giác căng tức ngực: Hormone progesterone và estrogen tăng cao khiến ngực trở nên căng tức, nhạy cảm hơn. 

• Tăng tiết dịch âm đạo: Hormone estrogen làm tăng lưu lượng máu đến vùng chậu, từ đó tăng tiết dịch âm đạo trong giai đoạn đầu thai kỳ. 

• Thay đổi tâm trạng: Sự thay đổi nội tiết tố có thể gây ra các biến đổi tâm trạng như dễ xúc động, dễ cáu gắt, hoặc cảm thấy lo lắng. 

• Thay đổi thói quen ăn uống: Một số phụ nữ cảm thấy thèm ăn hoặc có ác cảm với một số loại thực phẩm. Đây là do sự thay đổi nội tiết tố và cũng có thể là cách cơ thể điều chỉnh nhu cầu dinh dưỡng trong giai đoạn này. 

Đọc thêm: Bị nhói bụng dưới khi mang thai 3 tháng đầu có sao không?

Lưu ý quan trọng về dinh dưỡng trong 3 tháng đầu 

Dinh dưỡng là yếu tố then chốt khi mang thai 3 tháng đầu để đảm bảo sự phát triển toàn diện của thai nhi và sức khỏe của mẹ. Dưới đây là một số lưu ý dinh dưỡng cho phụ nữ mang thai trong giai đoạn này: 

• Acid folic: Acid folic là vitamin B9 quan trọng giúp ngăn ngừa các dị tật ống thần kinh cho thai nhi.  

• Sắt: Sắt là dưỡng chất cần thiết giúp tăng cường sản xuất hồng cầu, cung cấp oxy cho cả mẹ và thai nhi. Sắt có thể được tìm thấy trong thịt đỏ, rau lá xanh, và các loại hạt. 

• Canxi: Thai nhi cần canxi để phát triển xương và răng. Canxi có trong sữa, phô mai, sữa chua, và các loại hạt. 

• Protein: Protein là dưỡng chất quan trọng giúp xây dựng các mô cơ và mô bào thai.  

• Tránh các thực phẩm không an toàn: Tránh ăn thực phẩm chứa nhiều thủy ngân như cá ngừ, cá mập, thực phẩm sống như sushi và trứng sống, tránh các loại phô mai mềm không tiệt trùng. 

Khám thai và các xét nghiệm cần thiết trong 3 tháng đầu 

Trong 3 tháng đầu, phụ nữ mang thai cần tuân thủ các lịch khám thai định kỳ để kiểm tra sức khỏe của mẹ và thai nhi để phát hiện sớm những vấn đề tiềm ẩn. Dưới đây là những xét nghiệm thường được thực hiện trong 3 tháng đầu: 

• Siêu âm: Siêu âm giúp xác định chính xác tuổi thai, vị trí thai, số lượng thai và kiểm tra sự phát triển ban đầu của thai nhi. 

• Xét nghiệm máu: Kiểm tra nhóm máu, các bệnh truyền nhiễm như HIV, viêm gan B, và các yếu tố khác như tiểu đường thai kỳ. 

• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nước tiểu giúp phát hiện các vấn đề như nhiễm trùng tiết niệu, tiểu đường thai kỳ, và các dấu hiệu tiềm ẩn của huyết áp cao. 
• Xét nghiệm sàng lọc dị tật thai nhi: Khi thai tròn 9 tuần trở lên, mẹ bầu được tư vấn nên làm xét nghiệm NIPT để sàng lọc các dị tật bẩm sinh nguy hiểm và phổ biến như hội chứng Down, Edwards, Patau… Đây là xét nghiệm sàng lọc hiện đại và chính xác nhất hiện nay. Ở tuần thứ 12, mẹ bầu được thực hiện siêu âm đo độ mờ da gáy để kiểm tra thai có nguy cơ với hội chứng Down, một số hội chứng bất thường nhiễm sắc thể khác và một số dị tật lớn về tim hoặc xương hay không. 

Để giảm bớt các triệu chứng khó chịu và đảm bảo một thai kỳ an toàn, phụ nữ mang thai 3 tháng đầu nên lưu ý ngủ đủ giấc, ăn nhẹ và chia thành nhiều bữa để giảm ốm nghén, giữ tinh thần thoải mái với các bài tập yoga nhẹ nhàng hoặc hít thở sâu. Đặc biệt, mẹ bầu nên khám thai đều đặn và trước khi dùng bất kỳ loại thuốc hay thực phẩm chức năng nào, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để tránh các ảnh hưởng xấu đến thai nhi.