Tầm soát ung thư đại trực tràng là phương pháp hiệu quả nhất để phát hiện sớm và điều trị kịp thời căn bệnh nguy hiểm này. Việc thực hiện tầm soát định kỳ giúp phát hiện các dấu hiệu ung thư trước khi có triệu chứng rõ rệt, từ đó nâng cao cơ hội sống và cải thiện chất lượng cuộc sống cho người bệnh.
Tổng quan về ung thư đại trực tràng
Theo GLOBOCAN 2022, ung thư đại trực tràng là nhóm bệnh lý ung thư nguy hiểm và phổ biến nhất trên thế giới, nằm trong top 5 về tỷ lệ tử vong và tỷ lệ mắc mới toàn cầu nói chung và Việt Nam nói riêng. Bệnh thường phát triển trong đại tràng (ruột già) và trực tràng – hai bộ phận quan trọng của hệ tiêu hóa. Chúng có vai trò chính trong việc hấp thụ nước và các chất điện giải, đồng thời co bóp để đào thải phân ra khỏi cơ thể, duy trì các chức năng cơ bản của hệ tiêu hóa.
Tỷ lệ ung thư đại trực tràng đang gia tăng nhanh chóng, đặc biệt tại các quốc gia có mức sống cao và chế độ ăn uống không lành mạnh (thông tin theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)). Điều này cho thấy sự cấp bách trong việc nâng cao nhận thức cộng đồng về tầm soát ung thư, vì phần lớn các ca bệnh chỉ được phát hiện khi đã ở giai đoạn muộn.
Tầm soát ung thư đại trực tràng sớm giúp phát hiện các dấu hiệu tiền ung thư, như polyp, từ đó bác sĩ có thể can thiệp kịp thời, ngăn ngừa ung thư phát triển. Mặc dù tầm soát không phải lúc nào cũng phát hiện được bất thường ở giai đoạn tiền ung thư, nhưng đây vẫn là phương pháp then chốt để phát hiện bệnh sớm. Can thiệp sớm giúp bệnh nhân không bỏ lỡ cơ hội điều trị hiệu quả, đặc biệt là phẫu thuật triệt căn, từ đó cải thiện tiên lượng sống.
Tại sao cần tầm soát ung thư đại trực tràng sớm?
Dưới đây là những lợi ích của việc tầm soát ung thư đại trực tràng sớm:
- Phát hiện sớm, điều trị hiệu quả: Giảm thiểu nguy cơ bệnh tiến triển nghiêm trọng, tăng cơ hội sống cho bệnh nhân.
- Giảm chi phí điều trị: Tiết kiệm chi phí, thời gian và giảm gánh nặng tài chính cho bệnh nhân và gia đình.
- Kiểm soát các yếu tố nguy cơ: Tầm soát sớm mang lại cơ hội giúp người bệnh điều chỉnh lối sống, ngăn ngừa yếu tố gây bệnh.
Các triệu chứng cảnh báo có thể dẫn tới ung thư đại trực tràng
Ở giai đoạn đầu, ung thư đại trực tràng thường phát triển mà không có triệu chứng rõ ràng. Tuy nhiên, khi đã tiến triển, bệnh vẫn có thể xuất hiện một số triệu chứng đặc trưng. Nếu những triệu chứng bất thường này kéo dài, có thể là dấu hiệu cảnh báo tình trạng dẫn tới ung thư đại trực tràng. Các triệu chứng bao gồm:
- Đại tiện phân máu hoặc nhầy máu: Đi ngoài nhầy máu là triệu chứng hay gặp nhất của ung thư đại trực tràng. Bệnh nhân có thể đi ngoài máu tươi hoặc lờ mờ máu cá.
- Thay đổi thói quen đi đại tiện (tiêu chảy hoặc táo bón kéo dài): Sự thay đổi đột ngột trong thói quen đi đại tiện mà không rõ nguyên nhân có thể là dấu hiệu cảnh báo. Số lần đi ngoài từ vài lần đến hàng chục lần trong ngày. Bệnh nhân có thể bị táo bón, đi ngoài phân lỏng hoặc xen kẽ.
- Đau quặn bụng, khó chịu vùng bụng dưới: Ban đầu cơn đau có thể mơ hồ, âm ỉ. Sau đó có thể dữ dội hơn do khối u gây tắc nghẽn lòng ruột.
- Cảm giác mệt mỏi, sụt cân không rõ lý do: Người bệnh có thể có dấu hiệu nhợt nhạt do chảy máu đại trực tràng lâu ngày, kèm theo đó là các triệu chứng suy nhược và gầy sút 5-10 kg trong vòng 2-4 tháng.
Xem thêm: Tầm soát ung thư tiêu hóa
Các phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng phổ biến
Tầm soát và phát hiện bệnh sớm là việc đơn giản nhất để điều trị hiệu quả. Tuy nhiên, tầm soát ung thư đại trực tràng bằng cách nào vẫn là câu hỏi mà nhiều người chưa có câu trả lời rõ ràng. Dưới đây là những phương pháp phổ biến và hiệu quả nhất để tầm soát căn bệnh nguy hiểm này.
1. Nội soi đại trực tràng
Nội soi đại trực tràng là thủ thuật y tế sử dụng một ống chuyên dụng có gắn camera để quan sát bên trong đại trực tràng, giúp phát hiện các bất thường như polyp, viêm loét hoặc các tổn thương khác.
Ưu điểm:
- Phát hiện tổn thương như polyp, viêm loét, và các thay đổi bất thường trong đại trực tràng.
- Có thể thực hiện sinh thiết hoặc cắt bỏ polyp ngay trong quá trình nội soi, giúp ngăn ngừa ung thư đại trực tràng phát triển.
- Là phương pháp tầm soát trực tiếp, mang lại kết quả chính xác về tình trạng đại trực tràng.
Nhược điểm:
- Cần chuẩn bị ruột sạch sẽ trước khi thực hiện nội soi, điều này có thể gây khó chịu cho người bệnh.
- Quy trình thực hiện có thể gây cảm giác không thoải mái hoặc khó chịu, đặc biệt là khi phải nằm lâu trong một tư thế.
- Đòi hỏi trang thiết bị y tế chuyên dụng và bác sĩ có chuyên môn cao, nên không phải lúc nào cũng có sẵn ở mọi cơ sở y tế.
2. Xét nghiệm phân tìm máu ẩn (FOBT/FIT)
Xét nghiệm phân tìm máu ẩn (Fecal Occult Blood Test – FOBT) hoặc Fecal Immunochemical Test (FIT) là phương pháp kiểm tra sự hiện diện của máu ẩn trong phân. Máu ẩn có thể là dấu hiệu của các tổn thương trong đại tràng hoặc trực tràng, bao gồm polyp hoặc khối u.
Ưu điểm:
- Đơn giản và dễ thực hiện: Cách lấy mẫu đơn giản, người thực hiện có thể tự lấy mẫu tại nhà và gửi đến bác sĩ để phân tích.
- Chi phí thấp: So với các phương pháp tầm soát khác như nội soi đại trực tràng, xét nghiệm tìm máu ẩn có chi phí thấp hơn, dễ tiếp cận với nhiều đối tượng người dân.
- Có thể thực hiện định kỳ: Xét nghiệm này có thể được thực hiện hàng năm.
Nhược điểm:
- Độ chính xác không cao bằng nội soi: Mặc dù xét nghiệm tìm máu ẩn là một công cụ hữu ích, nhưng độ chính xác của xét nghiệm này thường không cao bằng phương pháp nội soi.
- Cần kết hợp với các xét nghiệm khác nếu kết quả dương tính: Trong trường hợp xét nghiệm cho kết quả dương tính (phát hiện máu trong phân), người bệnh vẫn cần thực hiện các phương pháp chẩn đoán bổ sung khác như nội soi đại trực tràng để xác định nguyên nhân.
3. Xét nghiệm DNA trong phân
Xét nghiệm DNA trong phân là phương pháp phát hiện các đột biến gene đặc trưng cho ung thư đại trực tràng thông qua mẫu phân. Các đột biến gene này có thể xuất hiện khi tế bào ung thư hoặc các khối u phát triển trong đại tràng hoặc trực tràng.
Ưu điểm:
- Hiệu quả cao trong phát hiện sớm: Xét nghiệm DNA trong phân có khả năng phát hiện các dấu hiệu ung thư ngay từ giai đoạn sớm, trước khi bệnh gây ra các triệu chứng lâm sàng.
- Ít xâm lấn: Phương pháp này chỉ yêu cầu lấy mẫu phân, không cần thực hiện các thủ tục xâm lấn như nội soi.
Nhược điểm:
- Chi phí cao: Xét nghiệm DNA trong phân có chi phí khá cao so với các phương pháp tầm soát khác như xét nghiệm tìm máu ẩn trong phân (FOBT/FIT), khiến nó ít được áp dụng rộng rãi.
- Chưa phổ biến rộng rãi: Mặc dù có hiệu quả cao, xét nghiệm DNA trong phân vẫn chưa được phổ biến rộng rãi, vì yêu cầu công nghệ và trang thiết bị hiện đại, đồng thời chi phí sản xuất và thực hiện cũng khá đắt đỏ.
4. Siêu âm
Siêu âm đại trực tràng là phương pháp chẩn đoán hỗ trợ được sử dụng chủ yếu để đánh giá tình trạng khối u và sự xâm lấn của chúng vào các mô lân cận trong đại trực tràng sau khi đã phát hiện qua các phương pháp như nội soi hoặc xét nghiệm.
Ưu điểm:
- Hỗ trợ đánh giá mức độ xâm lấn: Siêu âm giúp xác định rõ sự xâm lấn của khối u vào các mô xung quanh, hỗ trợ bác sĩ trong việc đánh giá mức độ phát triển của ung thư và quyết định phương pháp điều trị.
- Không xâm lấn: Phương pháp này không yêu cầu can thiệp xâm lấn vào cơ thể, giúp bệnh nhân cảm thấy thoải mái hơn trong quá trình thực hiện.
Nhược điểm:
- Không thể thay thế hoàn toàn phương pháp khác: Siêu âm không thể thay thế cho các phương pháp như nội soi, vì nó chỉ giúp xác định vị trí và sự xâm lấn của khối u mà không thể phát hiện được các polyp nhỏ hay tổn thương trong đại trực tràng. Nội soi vẫn là phương pháp chẩn đoán chính xác hơn.
- Độ chính xác hạn chế: Siêu âm có thể gặp khó khăn trong việc xác định chính xác kích thước và vị trí của khối u nếu khối u ở vị trí sâu trong đại trực tràng hoặc có đặc điểm khó nhìn thấy bằng sóng âm.
5. Xét nghiệm DNA ngoại bào (ctDNA)
Xét nghiệm DNA ngoại bào (circulating tumor DNA – ctDNA) là một phương pháp tầm soát ung thư hiện đại, sử dụng mẫu máu để phát hiện các đoạn DNA của tế bào ung thư có trong huyết thanh.
Ưu điểm:
- Phát hiện sớm ung thư: Xét nghiệm ctDNA có thể phát hiện “dấu vết” ung thư ngay cả khi khối u còn rất nhỏ.
- Không xâm lấn: Phương pháp này chỉ yêu cầu lấy mẫu máu, giúp người thực hiện cảm thấy thoải mái.
- Theo dõi tình trạng bệnh: Ngoài tầm soát, xét nghiệm này còn được sử dụng trong suốt quá trình điều trị để theo dõi sự tiến triển của bệnh.
Nhược điểm:
Cần kết hợp với các phương pháp khác: Mặc dù ctDNA là một công cụ được đánh giá tương đối cao về độ chính xác. Tuy nhiên, xác nghiệm này vẫn cần kết hợp với các phương pháp chẩn đoán khác để đưa ra kết luận chính xác về tình trạng bệnh.
Như vậy, các phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng hiện nay đều có ưu và nhược điểm riêng. Mỗi phương pháp mang lại những lợi ích khác nhau, nhưng cũng có những hạn chế cần được cân nhắc kỹ lưỡng. Việc lựa chọn phương pháp thích hợp phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm độ tuổi, tiền sử bệnh lý, nguy cơ cá nhân và những khuyến nghị từ bác sĩ.
Tại sao nên chọn gói tầm soát ung thư đại trực tràng?
Hiện nay, có nhiều phương pháp tầm soát ung thư đại trực tràng khác nhau, nhưng để đạt hiệu quả tối ưu, bạn nên chọn các gói tầm soát ung thư, vừa giúp tiết kiệm chi phí, vừa tối ưu kết quả. Nhiều bệnh viện và cơ sở y tế đã triển khai các gói tầm soát ung thư đại trực tràng, tạo điều kiện cho người dân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên sâu và phòng ngừa ung thư. Các gói tầm soát này thường bao gồm:
- Khám lâm sàng và tư vấn chuyên khoa: Bác sĩ sẽ thực hiện kiểm tra tổng quát và tư vấn về các yếu tố nguy cơ của bệnh nhân, giúp xây dựng kế hoạch tầm soát phù hợp.
- Xét nghiệm máu và xét nghiệm phân tìm máu ẩn: Phương pháp xét nghiệm nhằm phát hiện sớm những dấu hiệu bất thường, hỗ trợ việc phát hiện ung thư hoặc các nguy cơ tiềm ẩn.
- Nội soi đại trực tràng: Phương pháp giúp phát hiện các polyp hoặc khối u trong đại tràng và trực tràng, nhằm can thiệp sớm khi có dấu hiệu ung thư.
- Siêu âm bụng tổng quát: Siêu âm này không chỉ giúp phát hiện các bất thường ở hệ tiêu hóa mà còn ở các cơ quan khác như gan, mật và tụy.
- Xét nghiệm chuyên sâu (nếu cần thiết): Tùy theo kết quả của các xét nghiệm ban đầu, bác sĩ có thể chỉ định thêm các xét nghiệm chuyên sâu để đánh giá tình trạng sức khỏe một cách chính xác hơn.
Bên cạnh các phương pháp tầm soát truyền thống, hiện nay có một dịch vụ tầm soát đặc biệt mang tên SPOT-MAS CRC. Đây là một xét nghiệm tầm soát ung thư đại trực tràng chỉ cần lấy mẫu máu, giúp người bệnh có thêm lựa chọn thuận tiện và ít xâm lấn. Để thực hiện, bác sĩ sẽ phân tích mẫu máu để phát hiện tín hiệu DNA tự do từ khối u đại trực tràng giải phóng vào trong máu.
Các gói tầm soát ung thư đại tràng thường được thiết kế dựa trên các yếu tố như độ tuổi, nguy cơ mắc bệnh của mỗi người, hoặc có thể kết hợp với các gói tầm soát ung thư khác như ung thư dạ dày, trực tràng, hoặc ung thư gan, nhằm đánh giá toàn diện sức khỏe hệ tiêu hóa.
Tầm soát ung thư đại trực tràng ở đâu? Kinh nghiệm lựa chọn địa chỉ đáng tin cậy
Khi quyết định tầm soát ung thư tiêu hóa đại trực tràng, việc lựa chọn một địa chỉ uy tín và chất lượng là vô cùng quan trọng để đảm bảo quá trình khám và điều trị diễn ra hiệu quả. Vì vậy, câu hỏi “tầm soát ung thư đại trực tràng ở đâu?” là điều mà nhiều người đặt ra khi muốn thực hiện kiểm tra sức khỏe. Dưới đây là một số yếu tố cần xem xét khi tìm kiếm địa chỉ tầm soát ung thư đại trực tràng phù hợp:
- Bệnh viện công lập hoặc tư nhân uy tín: Lựa chọn bệnh viện công lập hoặc tư nhân tùy thuộc vào ưu tiên của bạn. Bệnh viện công lập có bác sĩ giỏi và trang thiết bị hiện đại, nhưng thời gian chờ lâu. Bệnh viện tư nhân dịch vụ nhanh chóng, tiện nghi nhưng chi phí cao. Quan trọng nhất là bệnh viện phải uy tín, được cấp phép và có chứng nhận chất lượng.
- Đội ngũ bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa dày dặn kinh nghiệm: Khi chọn địa chỉ tầm soát ung thư đại trực tràng, hãy đảm bảo bác sĩ có chuyên môn vững trong tiêu hóa và tầm soát ung thư. Bác sĩ giàu kinh nghiệm sẽ giúp đánh giá chính xác và đưa ra phương pháp tầm soát phù hợp.
- Phòng nội soi đạt chuẩn, trang thiết bị tiên tiến: Phòng nội soi đại trực tràng phải đáp ứng các tiêu chuẩn về chất lượng và an toàn, với trang thiết bị hiện đại để đảm bảo kết quả chính xác và giảm thiểu sai sót.
- Cơ sở chuyên sâu về tiêu hóa: Các bệnh viện hoặc phòng khám chuyên khoa tiêu hóa thường có đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại, đảm bảo phát hiện chính xác các vấn đề về đại trực tràng.
- Đảm bảo quy trình khép kín, kết quả nhanh chóng, chính xác: Bệnh viện uy tín sẽ có quy trình tầm soát khép kín, từ khám lâm sàng đến kết quả cuối cùng, giúp tiết kiệm thời gian và đảm bảo kết quả chính xác, nhanh chóng.
- Dịch vụ hỗ trợ sau khám (tư vấn điều trị, dinh dưỡng): Ngoài việc tầm soát ung thư, các cơ sở y tế uy tín còn cung cấp dịch vụ hỗ trợ sau khám, như tư vấn điều trị và chế độ dinh dưỡng phù hợp.
- Xem xét chi phí và quyền lợi BHYT: Nếu có bảo hiểm y tế (BHYT), đừng quên hỏi về quyền lợi bảo hiểm để được hỗ trợ tối ưu và tiết kiệm chi phí khi thực hiện tầm soát ung thư đại trực tràng bằng BHYT.
Tìm hiểu gói dịch vụ phù hợp với điều kiện tài chính và nhu cầu cá nhân: Mỗi cơ sở y tế thường cung cấp các gói tầm soát ung thư đại trực tràng với mức giá khác nhau. Hãy lựa chọn gói dịch vụ phù hợp với khả năng tài chính và nhu cầu chăm sóc sức khỏe của bản thân.
Lưu ý khi thực hiện tầm soát ung thư đại trực tràng
Để quá trình tầm soát ung thư đại trực tràng đạt hiệu quả cao, cần lưu ý một số yếu tố:
- Chuẩn bị trước khi nội soi: Trước khi nội soi đại trực tràng, cần nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định để đảm bảo dạ dày và ruột trống.
- Tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ: Trước khi tiến hành, bác sĩ sẽ cung cấp các chỉ dẫn chi tiết về quy trình tầm soát. Bạn cần thông báo cho bác sĩ biết về tiền sử bệnh lý, dị ứng thuốc và tình trạng sức khỏe là điều cần thiết để phòng ngừa rủi ro.
Ngoài ra, kết quả nội soi có thể phát hiện polyp hoặc các tổn thương trong đại trực tràng. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, bác sĩ sẽ hướng dẫn bạn về phương pháp theo dõi tiếp theo hoặc thực hiện những kiểm tra bổ sung để xác định nguyên nhân và đưa ra biện pháp can thiệp kịp thời. Bạn cần tuân thủ đầy đủ các hướng dẫn của bác sĩ để bảo vệ sức khỏe. Trong trường hợp kết quả không có gì bất thường, bạn vẫn nên theo dõi, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, đồng thời tăng cường luyện tập thể dục để giảm nguy cơ mắc các bệnh ung thư đại trực tràng.
Xem thêm các thông tin truyền thông từ Gene Solutions tại ĐÂY
Tầm quan trọng của tầm soát ung thư đại trực tràng
Tầm soát ung thư đại trực tràng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát hiện sớm và điều trị hiệu quả căn bệnh nguy hiểm này. Việc lựa chọn gói tầm soát phù hợp với độ tuổi và tình trạng sức khỏe cá nhân, đặc biệt đối với những người có nguy cơ cao, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống. Bên cạnh đó, duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, luyện tập thể dục đều đặn và thăm khám định kỳ khi có dấu hiệu bất thường chính là những yếu tố then chốt giúp bảo vệ sức khỏe, ngăn ngừa và phát hiện ung thư ở giai đoạn sớm nhất. Đừng chờ đến khi có triệu chứng lâm sàng, hãy hành động ngay hôm nay để bảo vệ bản thân và những người thân yêu.
