Xét nghiệm sinh hóa máu không thể thiếu trong quá trình quản lý thai kỳ, giúp phát hiện sớm các bất thường và ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm cho cả mẹ và bé.
Tại sao xét nghiệm sinh hóa máu quan trọng trong thai kỳ?
Trong thai kỳ, cơ thể người mẹ phải thích nghi với nhiều thay đổi để nuôi dưỡng thai nhi. Những thay đổi này đôi khi có thể dẫn đến các bất thường hoặc làm trầm trọng thêm các bệnh lý tiềm ẩn. Xét nghiệm sinh hóa máu giúp:
- Phát hiện các vấn đề sức khỏe của mẹ: Như tiểu đường thai kỳ, rối loạn chức năng gan, thận, hoặc thiếu hụt dinh dưỡng.
- Theo dõi sức khỏe thai nhi: Đánh giá sự phát triển bình thường và phát hiện sớm các bất thường di truyền hoặc dị tật bẩm sinh.
- Hỗ trợ điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và điều trị kịp thời: Giúp đảm bảo mẹ và bé có một thai kỳ an toàn, khỏe mạnh.
Các xét nghiệm sinh hóa trong thai kỳ có vai trò quan trọng trong quản lý thai nghén
Các xét nghiệm máu cần thiết khi mang thai
Nhóm máu và yếu tố Rh: Giúp kiểm tra nhóm máu (A, B, AB, O) và yếu tố Rh (dương hoặc âm). Nếu mẹ có yếu tố Rh âm và thai nhi có yếu tố Rh dương, cơ thể mẹ có thể sản sinh ra kháng thể chống lại hồng cầu của thai nhi, dẫn đến nguy cơ sảy thai hoặc các vấn đề về máu ở em bé. Trong trường hợp này, bác sĩ sẽ tiêm globulin miễn dịch Rh để ngăn ngừa sự cố.
Công thức máu (CBC): Đánh giá các chỉ số xét nghiệm sinh hóa máu về hồng cầu, bạch cầu và tiểu cầu.
- Những thông tin cần chú ý:
- Thiếu máu: Nếu số lượng hồng cầu hoặc hemoglobin thấp, mẹ bầu có nguy cơ thiếu máu, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
- Bạch cầu: Chỉ số bạch cầu có thể cho biết cơ thể đang bị nhiễm trùng.
- Tiểu cầu: Tiểu cầu thấp có thể gây ra rối loạn đông máu, ảnh hưởng đến quá trình sinh nở.
Xét nghiệm đường huyết: Phát hiện tiểu đường thai kỳ và thường được thực hiện vào khoảng tuần 24–28 của thai kỳ. Tiểu đường thai kỳ có thể gây ra các biến chứng như sinh con quá to, tăng nguy cơ sinh non hoặc các vấn đề về hô hấp cho em bé. Xét nghiệm glucose (GTT) thường được sử dụng để kiểm tra tình trạng này.
Xét nghiệm chức năng gan và thận: Gan và thận hoạt động không tốt có thể gây ra các biến chứng như tiền sản giật hoặc hội chứng HELLP, một tình trạng nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
Xét nghiệm Viêm gan B (HBsAg): Kiểm tra mẹ có nhiễm virus viêm gan B hay không. Nếu mẹ bầu dương tính với HBsAg, em bé có nguy cơ bị lây nhiễm trong quá trình sinh. Trong trường hợp này, bé sẽ được tiêm vắc-xin và globulin miễn dịch ngay sau khi sinh để giảm nguy cơ nhiễm bệnh.
Xét nghiệm Rubella: Kiểm tra miễn dịch với virus Rubella. Nhiễm Rubella trong thai kỳ, đặc biệt là trong ba tháng đầu, có thể gây dị tật bẩm sinh nghiêm trọng cho thai nhi. Nếu mẹ không có kháng thể chống Rubella, bác sĩ sẽ tư vấn để tránh tiếp xúc với nguồn lây nhiễm.
Xét nghiệm HIV, giang mai: Phụ nữ mang thai nhiễm HIV có thể lây truyền virus sang con trong quá trình mang thai, sinh con hoặc cho con bú. Giang mai có thể gây sảy thai, thai chết lưu hoặc các biến chứng nghiêm trọng cho em bé nếu không được điều trị kịp thời.
Nếu phát hiện sớm, bác sĩ sẽ áp dụng các biện pháp giảm nguy cơ lây truyền, như dùng thuốc kháng virus và chọn phương pháp sinh phù hợp.
Xét nghiệm máu giúp tầm soát, sàng lọc các dị tật bẩm sinh với thai nhi
Xét nghiệm sàng lọc dị tật bẩm sinh (Double test, Triple test, NIPT)
Đây là các xét nghiệm sàng lọc không thể bỏ qua trong thai kỳ, giúp đánh giá nguy cơ dị tật bẩm sinh cho thai như Down, Edwards, Patau… Về thời gian thực hiện, NIPT có thời gian thực hiện rất sớm, từ khi thai tròn 9 tuần trở lên, còn Double test từ tuần 11-14, Triple test từ tuần 15-20 của thai kỳ. Do NIPT có độ chính xác cao hơn 99% và an toàn tuyệt đối cho thai nên mẹ bầu có thể thực hiện NIPT và bỏ qua Double test.
Xét nghiệm tiền sản giật: Đánh giá nguy cơ tiền sản giật qua các chỉ số như PAPP-A (Protein A liên quan đến thai kỳ) hoặc PLGF (Placental Growth Factor). Phát hiện sớm tiền sản giật giúp quản lý thai kỳ hiệu quả hơn, giảm nguy cơ biến chứng nguy hiểm.
Lưu ý khi làm xét nghiệm sinh hóa máu
- Chuẩn bị trước xét nghiệm: Một số xét nghiệm yêu cầu nhịn ăn, do đó mẹ bầu nên hỏi kỹ bác sĩ trước khi thực hiện.
- Thời gian và lịch trình: Hãy làm xét nghiệm đúng thời điểm theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo kết quả chính xác.
- Theo dõi và điều trị: Nếu phát hiện bất thường, bác sĩ sẽ đề xuất các biện pháp can thiệp hoặc điều trị phù hợp.
Xét nghiệm sinh hóa máu trong thai kỳ là công cụ đắc lực giúp bác sĩ và mẹ bầu theo dõi tình trạng sức khỏe tổng thể một cách chính xác và hiệu quả. Việc thực hiện các xét nghiệm định kỳ không chỉ đảm bảo sự phát triển khỏe mạnh của thai nhi mà còn giúp mẹ bầu trải qua một thai kỳ an toàn, trọn vẹn.
