Triệu chứng ung thư tuyến giáp thường kín đáo và dễ bị nhầm với các vấn đề vùng cổ thông thường. Nhiều người chỉ phát hiện bệnh khi thấy một khối nhỏ ở cổ hoặc tình cờ phát hiện khi đi khám bệnh. Dù đa phần ung thư tuyến giáp tiến triển chậm và có tiên lượng tốt, nhưng việc phát hiện bệnh sớm vẫn rất quan trọng để tránh biến chứng.
Ung thư tuyến giáp là gì?
Ung thư tuyến giáp là bệnh lý ác tính xuất phát từ các tế bào trong tuyến giáp, cơ quan nhỏ nằm phía trước cổ và giữ vai trò quan trọng trong điều hòa chuyển hóa của cơ thể. Đây là dạng ung thư nội tiết thường gặp nhất và có nhiều thể khác nhau, trong đó thể nhú và thể nang là hai nhóm phổ biến với tiên lượng khá tốt.
Đa số trường hợp ung thư tuyến giáp tiến triển chậm. Dù vậy, việc phát hiện sớm vẫn rất quan trọng để điều trị hiệu quả và giảm nguy cơ di căn sang hạch cổ hoặc các cơ quan khác.
Triệu chứng của bệnh thường không rõ ràng. Khối u có thể nhỏ, không đau và người bệnh dễ nhầm với bướu giáp lành tính hoặc các rối loạn chức năng tuyến giáp. Điều này khiến nhiều người chủ quan và chỉ đi khám khi có dấu hiệu rõ hơn như khối u lớn lên, khó nuốt, khàn tiếng hoặc nổi hạch cổ.
Triệu chứng ung thư tuyến giáp giai đoạn sớm
Do triệu chứng ung thư tuyến giáp thường kín đáo, nhiều trường hợp chỉ phát hiện khi để ý kỹ các thay đổi nhỏ ở vùng cổ. Ở giai đoạn sớm, người bệnh có thể gặp một hoặc vài dấu hiệu sau:
- Xuất hiện khối u hoặc hạch nhỏ ở vùng cổ: khối này thường chắc, di chuyển ít khi nuốt. Phần lớn không gây đau nên người bệnh dễ bỏ qua.
- Cảm giác vướng khi nuốt hoặc khó chịu ở cổ: khối u lớn dần có thể tạo cảm giác vướng nhẹ, nhất là khi nuốt nước bọt. Đây là dấu hiệu hay bị nhầm với viêm họng hoặc bướu lành.
- Khàn tiếng nhẹ hoặc thay đổi giọng nói: khi khối u gần dây thanh hoặc chèn ép dây thần kinh quặt ngược, giọng nói có thể thay đổi. Lúc đầu biểu hiện rất mơ hồ nên nhiều người ít chú ý.
- Sưng to một bên cổ nhưng không đau: một số người nhận thấy vùng cổ thay đổi hình dạng do tuyến giáp to lên hoặc hạch cổ xuất hiện. Dù không đau, đây vẫn là dấu hiệu cần được kiểm tra sớm.
Triệu chứng ung thư tuyến giáp tiến triển
Khi bệnh bước sang giai đoạn tiến triển, các triệu chứng ung thư tuyến giáp sẽ rõ ràng hơn, do khối u phát triển hoặc di căn sang hạch cổ và mô lân cận. Người bệnh có thể gặp một số triệu chứng:
- Khối u cổ ngày càng to, sờ chắc, ít di động: khối u dễ nhận thấy khi nhìn bằng mắt thường. Khi sờ vào sẽ thấy cứng, ranh giới không rõ và ít di động theo nhịp nuốt.
- Khó nuốt, khó thở, cảm giác bị chèn ép: khối u lớn chèn ép vào khí quản và thực quản. Người bệnh sẽ thấy nghẹn khi ăn, thở nặng hơn khi nằm xuống hoặc vận động.
- Ho kéo dài không rõ nguyên nhân: cơn ho dai dẳng có thể xuất hiện do u kích thích khí quản. Triệu chứng này thường không đáp ứng với thuốc ho thông thường.
- Đau vùng cổ, lan ra tai hoặc hàm: đau thường xuất hiện khi khối u xâm lấn ra mô xung quanh. Cảm giác đau lan ra tai hoặc hàm là dấu hiệu cho thấy mức độ chèn ép tăng lên.
- Hạch bạch huyết cổ to, cứng: hạch cổ có thể to dần, mặt sần và cứng hơn bình thường. Đây là dấu hiệu thường gặp gợi ý ung thư tuyến giáp đã lan sang hệ bạch huyết.
Vì sao triệu chứng dễ bị bỏ qua?
Triệu chứng ung thư tuyến giáp thường mờ nhạt, nên nhiều người không nhận ra sự bất thường. Một số lý do khiến bệnh dễ bị bỏ qua:
- Nhiều người nghĩ khối u cổ chỉ là bướu lành: bướu giáp lành tính rất phổ biến, vì vậy khi xuất hiện một khối nhỏ ở cổ, nhiều người tin rằng đó chỉ là nhân giáp bình thường và không đi kiểm tra.
- Khó phân biệt với viêm tuyến giáp hoặc bệnh lý khác: các tình trạng như viêm tuyến giáp, rối loạn chức năng tuyến giáp hoặc bướu giáp nhân có thể gây cảm giác vướng hoặc thay đổi ở vùng cổ giống ung thư tuyến giáp. Điều này làm người bệnh chủ quan hoặc điều trị sai hướng ban đầu.
- Thường không gây đau nên ít tạo sự chú ý: đa số khối u tuyến giáp giai đoạn sớm không gây đau, không gây khó chịu rõ ràng. Vì không ảnh hưởng nhiều đến sinh hoạt, người bệnh thường trì hoãn việc khám.
Các phương pháp phát hiện khi có triệu chứng nghi ngờ
Khi xuất hiện dấu hiệu bất thường ở vùng cổ, bác sĩ sẽ kết hợp nhiều kỹ thuật để có chẩn đoán chính xác:
- Siêu âm tuyến giáp để đánh giá khối u: siêu âm là bước đầu giúp xác định vị trí, kích thước, số lượng nhân giáp và đặc điểm gợi ý ác tính như vi vôi hóa, bờ không đều hoặc tăng sinh mạch.
- Chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) để xác định tính chất khối u: FNA là tiêu chuẩn vàng để đánh giá xem khối u là lành hay ác. Thủ thuật nhẹ, ít đau và cho kết quả chính xác cao trong đa số trường hợp.
- Xét nghiệm hormon tuyến giáp (T3, T4, TSH): các xét nghiệm này giúp đánh giá chức năng tuyến giáp. Dù không khẳng định ung thư, chúng hỗ trợ phân biệt với các rối loạn nội tiết khác có triệu chứng tương tự.
- CT Scan hoặc MRI khi cần đánh giá mức độ xâm lấn: trong trường hợp khối u lớn, nghi xâm lấn khí quản, thực quản hoặc hạch cổ phức tạp, CT hoặc MRI sẽ cung cấp hình ảnh chi tiết để định hướng điều trị.
Ai cần chú ý đặc biệt đến triệu chứng ung thư tuyến giáp?
Một số nhóm có nguy cơ cao hơn và cần theo dõi sát các triệu chứng ung thư tuyến giáp, ngay cả khi những dấu hiệu ban đầu rất mơ hồ:
- Phụ nữ 30-50 tuổi: Ung thư tuyến giáp gặp nhiều ở nữ giới. Giai đoạn 30-50 tuổi là thời điểm tuyến giáp dễ xuất hiện nhân và thay đổi nội tiết, khiến triệu chứng ác tính dễ bị nhầm với bướu lành.
- Người có tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến giáp: nếu bố mẹ hoặc anh chị em ruột từng mắc ung thư tuyến giáp, nguy cơ của bạn tăng cao. Nhóm này nên khám định kỳ và theo dõi kỹ bất kỳ thay đổi nào ở vùng cổ.
- Người từng xạ trị vùng đầu cổ: phơi nhiễm bức xạ, đặc biệt từ thời thơ ấu hoặc khi điều trị các bệnh lý khác, có thể làm tăng nguy cơ hình thành khối u tuyến giáp về sau.
- Người có bệnh tuyến giáp mạn tính (như viêm tuyến giáp Hashimoto): viêm tuyến giáp lâu dài có thể tạo môi trường thuận lợi cho sự xuất hiện của các nhân giáp bất thường. Do đó, người mắc bệnh lý mạn tính của tuyến giáp cần được theo dõi đều đặn.
Cách phòng ngừa và theo dõi sức khỏe tuyến giáp
Việc chủ động bảo vệ tuyến giáp giúp giảm nguy cơ hình thành các bất thường và hỗ trợ phát hiện sớm dấu hiệu nghi ngờ ung thư tuyến giáp. Dưới đây là một số cách phòng ngừa và theo dõi sức khỏe tuyến giáp:
Khám sức khỏe định kỳ, đặc biệt khi xuất hiện khối bất thường ở cổ: Khám tổng quát và siêu âm tuyến giáp định kỳ giúp phát hiện sớm các nhân giáp hoặc hạch cổ. Nếu sờ thấy khối cứng, lớn dần hoặc ít di động, nên đi khám ngay.
Duy trì chế độ ăn đủ i-ốt, hạn chế thức ăn nhanh: i-ốt là vi chất quan trọng cho hoạt động của tuyến giáp. Bổ sung từ muối i ốt, hải sản, rong biển ở mức vừa phải. Cần hạn chế thức ăn nhanh hoặc chế biến sẵn có thể làm rối loạn chuyển hóa.
Giữ lối sống lành mạnh và tránh stress kéo dài: stress kéo dài ảnh hưởng đến nội tiết và có thể làm trầm trọng thêm tính trạng rối loạn tuyến giáp. Ngủ đủ giấc, vận động đều và giữ tinh thần ổn định giúp tuyến giáp hoạt động tốt hơn.
Chủ động đi khám khi có dấu hiệu bất thường về giọng nói, hô hấp hoặc nuốt: khàn tiếng kéo dài, khó nuốt, khó thở nhẹ hoặc cảm giác bị chèn ép vùng cổ là những dấu hiệu không nên bỏ qua. Việc thăm khám sớm giúp phát hiện và điều trị kịp thời các vấn đề tiềm ẩn.
Những câu hỏi thường gặp
Câu hỏi 1: Có thể phát hiện ung thư tuyến giáp bằng xét nghiệm máu thường quy không?
Không. Các xét nghiệm máu thường quy không thể chẩn đoán ung thư tuyến giáp. Xét nghiệm hormon tuyến giáp như TSH, T3, T4 chỉ giúp đánh giá chức năng tuyến giáp, không xác định được khối u là lành hay ác. Một số xét nghiệm như thyroglobulin chỉ dùng trong theo dõi sau điều trị, không có giá trị chẩn đoán ban đầu. Để phát hiện ung thư tuyến giáp, siêu âm và chọc hút tế bào bằng kim nhỏ (FNA) mới là các phương pháp chính xác.
Câu hỏi 2: Khi nào cần sinh thiết khối u tuyến giáp?
Sinh thiết (FNA) được chỉ định khi hình ảnh siêu âm thấy nốt giáp có đặc điểm nghi ngờ ác tính hoặc khi khối u lớn lên theo thời gian. Bác sĩ cũng có thể chỉ định FNA nếu nốt giáp gây triệu chứng như khàn tiếng, khó nuốt, hoặc khi người bệnh thuộc nhóm nguy cơ cao như có tiền sử gia đình mắc ung thư tuyến giáp. FNA giúp bác sĩ xác định bản chất khối u và quyết định hướng điều trị.
Kết luận
Hiểu và nhận biết sớm các triệu chứng ung thư tuyến giáp giúp người bệnh chủ động hơn trong việc theo dõi sức khỏe và thăm khám kịp thời. Dù phần lớn ung thư tuyến giáp tiến triển chậm và có tiên lượng tốt, việc nhận biết các dấu hiệu bệnh vẫn rất quan trọng. Chủ động tầm soát và khám định kỳ là cách hiệu quả nhất để phát hiện sớm và điều trị đúng thời điểm.
Lưu ý: Bài viết chỉ cung cấp thông tin y tế tổng quát, không thay thế cho chẩn đoán hoặc tư vấn y khoa. Người đọc nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa để được hướng dẫn phù hợp.
